يکي از خوانندگان «دانستني هاي حقوقي»، با ارسال پيامکي از ما پرسيده اند:«سنوات سالانه کارگران، سالي چند ماه حقوق است؟ آيا در سال ۹۴ ميزان آن به دو ماه افزايش پيدا کرده است؟ آيا کارفرما مي تواند مبلغي کمتر از آن را پرداخت کند؟» پيش از آن که به پرسش اين خواننده گرامي پاسخ دهيم، بايد يادآوري کنيم که اصطلاح «سنوات» يک اصطلاح عرفي است و در قانون کار چنين تعبيري وجود ندارد.

طبق ماده 24 قانون کار جمهوري اسلامي ايران، «در صورت خاتمه قرارداد کار، کار معين يا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگري که مطابق قرارداد، يک سال يا بيشتر، به کار اشتغال داشته است براي هر سال سابقه، اعم از متوالي يا متناوب بر اساس آخرين حقوق، مبلغي معادل يک ماه حقوق به عنوان مزاياي پايان کار به وي پرداخت نمايد.» بنابراين عنوان قانوني حق سنوات، «مزاياي پايان کار» است و به کارگراني تعلق مي گيرد که قرارداد کار آ ن ها، موقت باشد. ميزان آن نيز در قانون مشخص شده و معادل 30 روز حقوق پايه است. با توجه به عدم تغيير قانون، ميزان حق سنوات (مزاياي پايان کار)، هنوز همان سي روز حقوق پايه است. طبق قانون کار، پرداخت مزاياي پايان کار، منوط به مدت قراردادکار است.

به ديگر سخن، کارگر تنها زماني مي تواند مزاياي پايان کار دريافت کند که مطابق قرارداد کار، دست کم يک سال در کارگاهي به کار مشغول باشد. برخي از کارفرمايان، به خصوص در کارگاه هاي پيمانکاريِ تأمين نيرو، که قراردادهاي عموماً يک ساله دارند، حق سنوات را به صورت ماهانه يا هر چند ماه يک بار به کارگران مي پردازند؛ اين مسئله منع قانوني ندارد.

در صورتي که مدت فعاليت کارگر به صورت سال هاي کامل نباشد، مثلا يک سال و 4 ماه کار کرده باشد، «مزاياي پايان کار» به نسبت مدت اشتغال وي به کار قابل محاسبه خواهد بود. در اين موارد براي سال هاي کامل، معادل 30 روز حقوق پايه کارگر و به ازاي هر ماه اضافه، يک دوازدهم حقوق پايه ماهانه فرد قابل محاسبه است. بايد توجه کرد که مرجع محاسبه حقوق پايه، دستمزدِ زمان پرداخت سنوات به کارگر خواهدبود. در صورتي که قرارداد کارگر با کارفرما دائمي باشد، باز هم «مزاياي پايان کار» به کارگر تعلق مي گيرد، هر چند قانونگذار براي اين حق پرداختني، عنوان مشخصي را تعيين نکرده است.

طبق ماده 31 قانون کار «چنانچه خاتمه قرارداد کار به لحاظ ازکارافتادگي کلي و يا بازنشستگي کارگر باشد، کارفرما بايد بر اساس آخرين مزد کارگر به نسبت هر سال سابقه خدمت حقوقي به ميزان ۳۰ روز مزد به وي پرداخت نمايد.  اين وجه علاوه بر مستمري ازکارافتادگي و يا بازنشستگي کارگر است که توسط سازمان تأمين اجتماعي پرداخت مي شود.» بنابراين کارگران قرارداد دائمي، «مزاياي پايان کار» را يک جا، به نرخ روز بازنشستگي يا از کارافتادگي و به ازاي هر سال سابقه، معادل 30 روز حقوق پايه، دريافت خواهندکرد. هرچند به نظر مي رسد کارگران قرارداد موقت نيز مشمول اين ماده قانوني باشند، اما به دليل اين که بيشتر کارفرمايان حقوق و مزاياي قراردادهاي موقت يکساله و بيشتر را حين يا در انتهاي اجراي قرارداد به کارگر مي پردازند، معمولاً اين دسته از کارگران کمتر مشمول اين ماده قانوني مي شوند.

مفهومي به نام «پايه سنواتي»

«پايه سنواتي»، مفهومي متفاوت از «مزاياي پايان کار» است و معمولاً کارگران آن را با معناي عرفي «سنوات» اشتباه مي گيرند. «پايه سنواتي» را مي توان بخشِ حمايتيِ پايه حقوق ناميد که معمولاً براي جبران حداقل دستمزد، توسط شوراي عالي کار، تصويب و ابلاغ مي شود. اين بخش از حقوق، در واقع قسمتي از حقوق پايه است که معمولاً با حداقل دستمزد جمع و به کارگر پرداخت مي شود؛ هرچند مي توان آن را به صورت چند ماه يک بار يا سالي يکبار نيز پرداخت کرد. «پايه سنوات» يکي از مزاياي جانبي دستمزد است و تغيير ميزان سالانه آن ارتباطي با افزايش دستمزد ندارد.

در سال جاري، ميزان «پايه سنواتي» براي حداقل دستمزد روزانه، که در طرح طبقه بندي مشاغل، گروه يک شغلي را تشکيل مي دهد، 1000 تومان است. بنابراين کارگران حداقل بگير، براي يک سال 365هزار تومان «پايه سنواتي» دريافت مي کنند، در حالي که مزاياي پايان کار اين کارگران، براي يک سال کار، بيش از 700 هزار تومان خواهدبود. پرداخت «پايه سنواتي» نيز منوط به دارا بودن يک سال يا بيشتر، سابقه کار است. بايد توجه داشته باشيد که در پرداخت پايه سنوات تفاوتي ميان قراردادهاي دائمي و موقت نيست. ميزان پايه سنواتي در کارگاه هايي که طرح طبقه بندي مشاغل در آن ها اجرا شده است، بر اساس گروه شغلي تعيين مي شود.

نرم افزار حسابداری ، حقوق و دستمزد