به گزارش گروه خبری ارگس به نقل از مهر، مالیات بر ارزش افزوده یک نحوه از دریافت مالیات است که بر اساس مصرف کالا و خدمات با هدف تأمین درآمدهای مالیاتی پایدار و شفاف سازی مبادلات اقتصادی صورت می گیرد.
این نوع مالیات در ۱۶۰ کشور جهان اجرا می‌شود. ایران نیز از سال ۸۷ اقدام به اجرای آزمایشی این قانون کرده است.
اجرای آزمایشی این مالیات بر اساس پیشنهاد بخش امور مالیاتی صندوق بین‌المللی پول بوده است.
خیلی از کارشناسان و فعالان اقتصادی از همان ابتدای کار ، انتقادات زیادی به این مساله داشتند. آنها معتقد بودند که عدم اطلاع رسانی دقیق، شفاف و عمومی در خصوص این نوع مالیات از یک طرف و عدم رفع اشکالات قانونی از طرف دیگر باعث می شود که برخی از تولیدکنندگان خرد و متوسط با مشکل روبرو شوند.
در عین حال برخی از سودجویان و واسطه گران با سوءاستفاده از شرایط، قیمت نهایی کالا را افزایش داده و مالیات بر ارزش افزوده را مقصر این اتفاق عنوان کنند.
اجرای مالیات بر ارزش افزوده بدون فراهم کردن زیرساخت‌ها در ایران
بر اساس گزارش مهر ، نقدهای زیادی از سال ۸۷ که این مالیات به تصویب رسید به آن وجود داشت. مهم‌ترین نقد این بود که در کشورهای دیگر دنیا قبل از اقدام برای اخذ این مالیات، زیرساخت را طوری فراهم می‌کنند که نیاز به ممیزمحوری در آن به حداقل برسد. برای مثال ثبت تمام خرید و فروشها به صورت مکانیزه در جایی که قابل نظارت دقیق توسط نرم افزار باشد.
متأسفانه این موضوع در کشور ما در نظر گرفته نشد و ما بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیر ساختی از همان ابتدا سراغ اجرای این قانون به صورت آزمایشی رفتیم.
برای اینکه مالیات بر ارزش افزوده از طریق یک سری حلقه‌هایی از تولید کننده به مصرف کننده برسد این است که به صورت خودکار فاکتورهای (خرید و فروش) ارسالی از سمت خریدار و فروشنده به سازمان مالیاتی در سامانه‌ای مقایسه شود. بدیت معنا که هم تهاتر گیری انجام شود و هم اینکه فاکتورهایی که صحیح است تأیید شود و آنهایی که ایراد دارد توسط ممیز بررسی شود.
ورود لایحه مالیات بر ارزش افزوده در سال ۹۵ به مجلس
سال ۹۲ سال پایانی اجرای آزمایشی مالیات بر ارزش افزوده بود اما با توجه به تاکید برنامه پنجم توسعه بر استمرار این قانون، دریافت این نوع مالیات به صورت آزمایشی ادامه یافت تا دولت لایحه دائمی را در سال 95 به مجلس ارسال کند.
در اسفند سال ۹۵ لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده از سوی دولت به مجلس ارائه شد و پس از آن وعده‌های زمانی متعددی برای بررسی، تصویب و اجرای این لایحه از سوی مجلس اعلام شد که هیچ کدام انجام نشد اما بالاخره در تیرماه سال ۹۸ کلیات لایحه در صحن تصویب شد.
در حالی که انتظار داشتیم اصلاح مالیات بر ارزش افزوده در نیمه اول سال ۹۸ نهایی شود اما پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم اعلام کرد که تصویب لایحه اصلاحیه تا پایان سال ۹۸ به طول خواهد کشید.
پایان اجرای آزمایشی مالیات بر ارزش افزوده از ۱۴۰۰
لایحه اصلاح مالیات بر ارزش افزوده در نهایت ۲۷ اردیبهشت ماه 1399 به تصویب نمایندگان مجلس رسید و سپس برای تأمین نظر شورای نگهبان، روز یکشنبه ۲۲ تیرماه لایحه مالیات بر ارزش افزوده را اصلاح کردند.
بر اساس گفته پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس «بر اساس مصوبه کمیسیون، قانون فعلی تا پایان سال جاری -۹۹- تمدید شده و قانون جدید از فروردین ۱۴۰۰ لازم‌الاجرا خواهد بود.»
بر اساس نظر کارشناسان، به کارگیری صندوق‌های فروش در فروشگاهها ، یکی از زیرساخت‌های مهم در اجرای مالیات بر ارزش افزوده است.
به همین خاطر ، قبل از مطرح شدن لایحه اصلاح مالیات بر ارزش افزوده ، لایحه جداگانه ای برای نصب و راه اندازی صندوق فروش و سامانه مودیان به تصویب رسید که در قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز این سامانه مودیان اضافه شده است و در صورت راه اندازی این سامانه، اخذ مالیات خودکار خواهد شد.
بنابراین باید منتظر ماند و دید که اجرای این دو قانون یعنی مالیات بر ارزش افزوده و صندوق‌های مکانیزه فروش تا چه حد می‌تواند شفافیت را در شیوه محاسبه و وصول مالیات بر ارزش افزوده افزایش داده و موانع پیش روی تولیدکنندگان را بردارد.
صندوق فروشگاهی یا صندوق مکانیزه ، می تواند یک نرم افزار باشد که خرید و فروش صورت گرفته را به صورت خودکار به سامانه مالیاتی ارسال کرده و امکان محاسبات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده را فراهم می کند.