برای ثبت موجودی کالا در نرم افزار حسابداری شرکت ها دو روش وجود دارد.

1. روش ثبت ادواری موجودی کالا (در اینجا بحث می شود)
2. روش ثبت دائمی موجودی کالا (در مقاله دیگری بحث می شود)

روش ثبت ادواری موجودی کالا :
در روش ثبت ادواری، در نرم افزار حسابداری حساب موجودی کالا در طول دوره مالی گردش ندارد و تا پایان دوره مالی ,تا قبل ازاصلاحات ,بدون تغییرباقی می ماند وسپس با انجام دوثبت اصلاحی ابتدا مبلغ موجودی کالا دراول دوره ازاین حساب حذف , سپس مبلغ موجودی کالای پایان دوره دراین حساب بدهکارمی شود.


سیستم ارزیابی ادواری موجودیها(Periodic Inventory system ):

در این سیستم مسائل انبارداری به صورت زیر است :

1. در اول دوره حساب معین موجودی کالا به میزان ارزش موجودی کالا در انبار بدهکار می شود.
2. هنگام خرید کالا، حساب معین خرید کالا بدهکار می شود و حساب معین موجودی کالا تغییری نمی کند.
3. هزینه های اضافی خرید کالا مانند حمل به حساب موجودی کالا گذاشته نمی شوند.
4. هنگام فروش و خروج کالا از انبار ، حساب موجودی انبار تغییر نمی کند.
5. بهای تمام شده کالای فروش رفته و موجودیهای پایان دوره انبار در پایان دوره مالی به هنگام تهیه صورتهای مالی محاسبه می شود.

در این روش موجودیهای آخر دوره شمارش شده و ارزش آن بر مبنای یکی از روشهای پذیرفته شده گردش بهای تمام شده تعیین می شود و حسابدارها با کسر کردن ارزش آن از بهای تمام شده کالای آماده برای فروش (که خود از موجودیهای اول دوره بعلاوه خرید طی دوره بدست می آید) بهای تمام شده کالای فروش رفته را محاسبه می نمایند:

ارزش کالای آماده برای فروش = ارزش موجودی در ابتدای دوره + خرید موجودی طی دوره

بهای تمام شده کالای فروش رفته = ارزش کالای آماده برای فروش منهای ارزش موجودی در پایان دوره

روشهای مختلف ارزیابی ادواری موجودیها به سه دسته کلی تقسیم می شود که عبارتند از:

1- روش اولین صادره از اولین وارده (FIFO)

2- روش اولین صادره از آخرین وارده  (LIFO)  (در حال حاضر قابل قبول نیست و نمی توان از آن استفاده نمود)

3- روش میانگین موزن  (Weighted Average )

 

مثال:  موجودی اول فروردین مساوی 20 واحد و بهای تمام شده یک واحد آن بالغ بر 100 ریال است. در طول این ماه 50 واحد از این کالا خریداری شده است که بشرح زیر می باشند که وارد انبار شده بودند:

بنابراین تا حالا حسابها به صورت زیر در نرم افزار حسابداری و دفاتر قانونی شرکت ثبت شده اند:

توجه کنید که طرف حساب بستانکار در ثبت های حسابداری بالا می تواند مختلف باشد که ما در اینجا ثبت نکرده ایم.


از 70 واحد کالای خریداری شده بالا، 40 واحد آن در طول فروردین بفروش رفته است و 30 واحد از آن باقی مانده است صورت ریز فروشهای ماه بشرح زیر می باشد:

فروش های بالا دارای ثبت های خاص در حسابداری فروش هستند که مورد بحث ما نیست و قیمت های ذکر شده در جدول بالا هم نباید ما را گمراه کند و فکر کنیم که در حسابداری انبار تاثیری دارند زیرا آنها قیمت فروش هستند. حالا به بحث خود بر می گردیم.

شرکت فوق برای ارزیابی 30 واحد کالای خود که در انبار مانده است ناگزیر است از یکی از روشهای ادواری قیمت گذاری بهره جوید.

در اینجا ما به سه روش LIFO ، Weighted Average ، FIFO ، ارزش موجودی پایان دوره و به تبع آن بهای تمام شده کالای فروشی رفته و اثرات محاسبه سه روش بر سود آوری را محاسبه خواهیم کرد:
 

روش اولین صادره از اولین وارده (فایفو)

 

پس در آخر فروردین ما 30 واحد کالا داریم که 3500 ریال ارزش دارد. بنابراین :

ارزش یا بهای تمام شده کالای فروش رفته طی ماه فروردین

 روش اولین صادره از آخرین وارده (لایفو) (این روش دیگر کاربرد ندارد و نمی توان از آن استفاده نمود)

 

ارزش یا بهای تمام شده کالای فروش رفته طی ماه فروردین

روش میانگین :

بهای هر واحد کالا عبارتست از جمع مبلغ کالاها تقسیم بر تعداد کالاها

بنابراین با توجه به اینکه 30 واحد کالا در پایان دوره باقیمانده است ، ارزش موجودی کالای پایان دوره :

بنابراین بهای تمام شده کالای فروش رفته در فروردین :

سود فروش کالا در روش فایفو :

سود فروش کالا در روش لایفو :

سود فروش کالا در روش میانگین :

منبع : گروه نرم افزار حسابداری و اتوماسیون اداری ارگس
این خبر توسط گروه نرم افزار حسابداری و اتوماسیون اداری ارگس برای سایت آماده شده است